Bełżyce, ul. Rynek
Pomnik Matki Boskiej Partyzanckiej
W dniu 9 czerwca 1944 roku. z rozkazu Hansa Waltera Linka, z-cy komendanta policji bezpieczeństwa dystryktu lubelskiego w północnej części Rynku obok kamienicy nr 30 dokonano publicznej egzekucji 23 Polaków przywiezionych z Zamku Lubelskiego w tym mieszkańców Podola aresztowanych podczas pacyfikacji 24 maja 1944 r. W końcu lat 50 - tych rodziny pomordowanych żołnierzy AK ufundowały figurę Matki Boskiej wyrzeźbioną z piaskowca przez Leonarda Demarczyka z Krakowa. W istniejący pomnik z okazji 580 - lecia praw miejskich, artysta z Bełżyc Witold Marcewicz wkomponował krzyż w formie groty zwieńczony kamiennym orłem. Poświęcenia dokonał ks. Kanonik Czesław Przech dziekan dekanatu bełżyckiego.
Położenie: N 51.103652, E 22.165113
Bełżyce, ul. Kazimierska
Pomnik Niepodległości wzniesiony w 60 rocznicę akcji "Burza" w hołdzie polskim żołnierzom walczącym na wszystkich frontach oraz żołnierzom polskiego państwa podziemnego, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych, zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość", a także osobom cywilnym walczącym w latach okupacji i późniejszego zniewolenia w rejonie Bełżyc o Polskę wolną i sprawiedliwą. Pomnika stoi u zbiegu ulic Kazimierskiej i dr Władysława Grażewicza, na placu nazwanym Placem Powstańców Warszawy. Pomnik zaprojektował i wykonał kamieniarz z Bełżyc Pan Witold Marcewicz. Budowę pomnika rozpoczęto 25.09.2004 r. Poświęcenie i wmurowanie kamienia węgielnego miało miejsce 2.10.2004 r. Wznoszenie pomnika zakończono 29.05.2005 r, a jego uroczyste odsłonięcie miało miejsce 8.06.2006 r. Odsłonięcia dokonał Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa Andrzej Przewoźniak w asyście ppłk. w st. sp. Władysława Rokickiego. Pomnik został posadowiony na kilkustopniowej podstawie. Został wzniesiony z trzech obrobionych bloków skalnych ułożonych jeden na drugim i sylwetki białego orła wieńczącego trzeci blok skalny. Poniżej orła, na tle krzyża widnieje znak Polski Walczącej oraz napisy o treści "Nie umiera, kto żyje w pamięci Narodu", "W HOŁDZIE POLSKIM ŻOŁNIERZOM WALCZĄCYM NA WSZYSTKICH FRONTACH II WOJNY ŚWIATOWEJ ORAZ ŻOŁNIERZOM POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO, ARMII KRAJOWEJ, BATALIONÓW CHŁOPSKICH, NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH, ZRZESZENIA "WOLNOŚĆ I NIEZAWISŁOŚĆ", A TAKŻE OSOBOM CYWILNYM WALCZĄCYM W LATACH OKUPACJI I PÓŹNIEJSZEGO ZNIEWOLENIA W REJONIE BEŁŻYC O POLSKĘ WOLNĄ I SPRAWIEDLIWĄ". Na bloku środkowym wykuty został herb miasta nad motywem roślinnym oraz napis "BEŁŻYCE – 1417".
Położenie: N 51. 103652, E 22. 164557
Bełżyce, ul. T. Kościuszki
Pomnik poległych w 1920 r., położony w bezpośrednim sąsiedztwie Zespołu Szkół nr 2 w Bełżycach. Ufundowany w 1938 r. przez Mieszkańców Wzgórza, na pomniku widnieje napis: ,,Oddali życie za Ojczyznę w 1920 r.: Sągolewski Bronisław, Trojanowski Piotr, Wróblewski Bronisław. Cześć Ich pamięci Mieszkańcy Wzgórza”
Położenie: N 51. 095955, E 22.152364
Krężnica Okrągła
Pomnik położony przy drodze wojewódzkiej nr 747, upamiętnia wydarzenia z II Wojny Światowej, które miały miejsce w lesie w Krężnicy Okrągłej. Napis na pomniku brzmi: ,, W tym lesie w dniu 24 maja 1944 r. oddział part. AK cc por. ,,Zapory”- Hieronima Dekutowskiego rozbił Kolumnę 16 samochodów Wehrmachtu. W czasie zaciętej bitwy polegli dzielni Koledzy: Marian Figlus - ,,Mewka”, Stanisław Pietras ,,Gwizd”, Jan Smutek - ,,Swen”, ,,Wodnik”, Edward Szebesta - ,,Czarny”. Cześć ich pamięci.”
Położenie: N 51. 09121, E 22.123558
Podole
Pomnik położony przy drodze powiatowej w miejscowości Podole. Napis na pomniku brzmi:
,,W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej i mieszkańcom Podola, poległym i pomordowanym przez hitlerowców w latach 1939 -1944 r.;
Babut Józef l. 32 Sosnowski Jan l. 60
Babut Wacław l. 39 Sosnowski Stanisław l. 24
Bieniek Józef l. 54 Stachyra Piotr l. 51
Dekundy Józef l. 32 Stanisławski Adolf l. 28
Kalinowski Czesław l. 21 Szyszko Franciszek l. 41
Majewski Andrzej l. 46 Trzaskowski Waldemar l. 21
Madej Marian l. 17 Zając Stanisław l. 26
Niedziela Tadeusz l. 37 Zieliński Józef l. 55
Nagnajewicz Juliusz l. 28 Zięba Stanisław l. 20
Rolla Ludwik l. 35 Zmarzlak Jan l. 55
Osiall Bohdan l. 19
Koło Światowego związku żołnierzy Armii Krajowej i mieszkańcy Podola.”
Położenie: N 51.120032, E 22.162919
Stare Wierzchowiska
Tablica pamiątkowa umieszczona na froncie kaplicy w miejscowości Wierzchowiska Stare, powstała w 1989 r.. Treść napisu brzmi:
,,Dla uczczenia pamięci ofiar hitleryzmu w latach 1939-1944 mieszkańcom Wierzchowisk i Skrzyńca.
Marynowski Jan
Siek Aleksander
Rogowski Feliks
Wawer Antoni
Pruszkowski Władysław
Wojtaszko Michał zginał w 1939 r.
Szklarski Marian
Zięba Jan
Zioła Stanisław
Kombatanci M i G Bełżyce 1989 r.
Niżej zainstalowano drugą tablicę o treści:
Ślusarczyk Jan, zginął w 1939 r.
Kierzkowska Bronisława, zginęła w 1945 r.
Położenie: N 51.072078, E 22.160201
Stare Wierzchowiska
Pomnik upamiętniający wydarzenia z dnia 13 maja 1944 r., kiedy to po zamieszkach we wsi wierzchowiska Stare Niemcy spalili wieś, a pięciu przypadkowo napotkanych mężczyzn rozstrzelali w lesie za Szkołą Podstawową. Wszyscy rozstrzelani zostali pochowani na cmentarzu parafialnym w Bełżycach. Treść zamieszczonego napisu brzmi:
,, Ś+P
Szklarski Marian żył lat 22
Siek Aleksander żył lat 22
Marynoski Jan żył lat 40
Rogoski Feliks żył lat 34
Zioło Stanisław żył lat 45
W tym miejscu zostali rozstrzelani przez Niemców w lesie 13 V 1944 r. Jezu nie bądź im sędzią lecz Zbawicielem.”
Położenie: N 51. 070932, E 22.16272
Wojcieszyn
Obelisk położony w miejscowości Wojcieszyn, przy drodze wojewódzkiej nr 747, upamiętniający akcję ,,Most I”. Treść napisu zredagowano w dwóch językach polskim i angielskim, brzmi on: ,, W nocy z 15 na 16 kwietnia 1944 roku w Matczynie na polowym lotnisku odbyło się pierwsze w okupowanym kraju lądowanie alianckiego samolotu RAF ,,Dakota” z 267 szwadronu w ramach akcji ,,Most I”. Załoga samolotu:
I Pilot – por. pil. Edward Joseph Harrod – Anglik,
II Pilot – oficer łączn. kpt. pil. Bolesław Korpowski – Polak,
Nawigator – John Anthony Wells – Australijczyk,
Radiotelegrafista – Noel Wilcock- Walijczyk,
Akcją kierował referent lotniczy komendy okręgu Armii Krajowej w Lublinie kpt. pil. Janusz Mościcki. Akcję przygotowywali i osłaniali żołnierze Armii Krajowej z rejonu Bełżyce oraz oddziały partyzanckie: ,,Nerwy”, ,,Rysia”, ,,Szarugi” i ,,Zapory”. W 50-tą rocznicę lądowania bohaterskim lotnikom alianckim i polskim. Światowy związek żołnierzy Armii Krajowej okręg Lublin.”
Położenie: N 51.12244, E 22.192399
